مسئولیت پذیری اجتماعی هدفی فراتر از تعهد اخلاقی

مسئولیت پذیری اجتماعی هدفی فراتر از تعهد اخلاقی

بنگاه های کسب و کار در بستر جامعه زاده میشوند. برای پا گرفتن و رشد از منابع انسانی و مدیریتی موجود در آن بهره میگیرند. سرمایه های فنی و مالی و حمایتهای قانونی را به خود جذب میکنند تا شکل یک نهاد پویا و فعال اقتصادی را به خود بگیرند بقا و حیات این نهادها هنگامی تضمین میشود که فرآورده های آنها بازار مصرف خود را در جامعه بیاید. همچنین این جامعه و محیط فعالیت بنگاه است که میباید فرآورده های ناخواسته تولید بنگاه را در خود جذب کند این داد و ستد منابع و فرآورده ها بین جامعه و بنگاه در تمام دوران عمر آن ادامه دارد و یک لحظه نیز قطع نمی شود. ابعاد و شکلهای داد و ستدهای پیرامونی بنگاهها و جامعه بسیار گوناگون و گسترده است. به ویژه در حوزه فرآورده های ناخواسته با ماهیت فیزیکی مالی و در بسیاری موارد فرهنگی موارد بده و بستان بسیار است. هر نوع آشفتگی در فرآیند داد و ستد بنگاه و جامعه نوعی هزینه بیشتر در تولید خدمات و کالا ایجاد میکند طبعاً گرانتر شدن تولید به سخت تر شدن شرایط رقابتی بنگاه و تداوم حیات اقتصادی آن می انجامد. در فضایی آلوده و مشوش نمیتوان آرمید و امید به آینده ای روشن داشت به سود بنگاههای تجاری است که به آرام کردن پیرامون خود بپردازند و با به کارگیری مجموعه ای از روشهای کاری جریان داد و ستد میان خود و محیط زیست خویش را روان کنند سال هاست توجه به پیرامون هر بنگاه اقتصادی خودداری از آسیب رساندن به آن و فراهم کردن شرایط پیشرفت و بهبود آن در ادبیات مدیریت مطرح می شود. امری که تا کنون به شکل توصیه ای اخلاقی در مد نظر بوده است هر زمان سخن از مسئولیت پذیری اجتماعی بنگاههای کسب و کار به میان این توصیه ها همچون بسیاری فنون و شیوههای مدیریتی در کشورهای میآید کم و بیش به یاد نقش صنعت در تولید آلاینده های محیطی هم کمتر صنعتی شده زمینه عملی به خود نگرفته است. چون اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه ای می افتیم. در حالیکه ماشین انواع مسئولیتهای صاحبان بنگاههای کسب و کار در این حوزه که توجه کسب و کار ضمن آلودن هوا و خاک و آب گاهی فرهنگ را هم به زیر می طلب می کند، اندک نیست مصادیق مسئولیتهای اجتماعی مدیران هم .گیرد فساد پاره ای از کارگزاران ناشی از سود جویی های ارباب کسب و کار این دامنه را تغییر می دهد. از بنگاهی به بنگاه دیگر از سازمانی به سازمان دیگر و از سرزمینی به نمونه های بسیار دارد بهره کشی از کودکان کار گسترش تولیدات فرهنگی سرزمین دیگر تفاوت میکند هر چند با عناوینی یکسان” چون محافظت ،زیانبار ناهنجاریهای زائیده کار طولانی خارج از محیط خانواده، بیماری از محیط زیست بیان می.شود. همچنین مصداقهای عدم تقویت فسادهای کارهای سخت و زیان آور و پرتنش و ده ها مثال دیگر عوارض ناشی از اجتماعی برای دستیابی به سود بیشتر به عنوان تعهدی اجتماعی کاملاً به فعالیت بنگاههای تجاری و تولیدی است. هرچند این عوارض ناخوات ساختارهای فرهنگی محل فعالیت بنگاه بر می گردد. دامنه آثار عملکرد باشد باز هم وجود آنها انکار ناپذیر است و مدیران و صاحبان کسب و کار بنگاه ها تنها با بزرگی و کوچکی فعالیت آنها تعیین نمیشود نوع می باید برای پاک سازی جامعه و محیط از این عوارض مسئولیت بپذیرند. محصول، نوع مصرف آن و بالاخره دامنه عوارض کاربرد فرآورده تولیدی هم اگر به این عوارض ناخواسته بی توجهی شود می تواند نتایجی بیافریند که با پدیده های مطلوب و خواستنی توسعه صنعتی چون اشتغال، رند هزینه های سالم سازی محیط زیست و جلو گیری از آسیب های اجتماعی ،فرهنگی زدودن ،فقر رشد خود اتکایی ملی، سالم سازی زندگی، نشاط ناشی از فعالیت های صنعتی و تجاری در حدی است که حتی در کشورهای اجتماعی و در یک کلام بالا رفتن سطح رفاه اجتماعی همسنگی و یرایرانی صنعتی پیشرفته هم مدیرانی یافت میشوند که مایل هستند از آنها کند به بیان دیگر بنگاهها میتوانند بیش از آنچه به جامعه افزوده اند از آن بگریزند. در نهایت ایشان خسارتهای عظیم به محیط خود و به جهان بکاهند گوناگونی گسترده فرآوردهای ناخواسته بنگاههای اقتصادی که به هستی وارد می.کنند چه بسیارند بنگاهها در کشورهای توسعه یافته که جامعه و محیط سرازیر میشود یکی از دلایل عدم تدوین و تنظیم مقرارات از ظرفیتهای بیولوژیک جهان هستی بیش از حق خود برداشت می‌کنند شاید به دلیل توسعه های فرهنگی و مدیریتی در گروهی از بنگاه ها بویژه در جهان صنعتی، به حوزه فرهنگ و تمدن بشری کمتر تجاوز ،شود اما دست درازی‌ها به زیست بوم ها بویژه در کشورهای مزبور نمونه های فراوان دارد.

هر زمان سخن از مسئولیت پذیری اجتماعی بنگاه های کسب و کار به میان می آید، کم و بیش به یاد نقش صنعت در تولید آاینده های محیطی هم چون اکسید کربن و دیگر گازهای گلخانه ای می اتیم. در حالیکه ماشین کسب و کار ضمن آلودن هوا و خاک و آب، گاهی فرهنگ را هم به زیر می گیرد. فشاد پاره ای از کارگزاران ناشی از سودجویی های ارباب کسب و کار نمونه های بسیار دارد. بهره کشی از کودکان کار، گسترش تولیدات فرهنگی زیانبار، ناهنجاری های ائیده کار طولانی خارج از محیط خانواده ، بیماری های کارهای سخت و زیان آور و پرتنش و ده ها مثال دیگر از عوارض ناشی از فعالیت بنگاه های تجاری و تولیدی است. هر چند این عوارض ناخواسته باشد باز هم وجود آن ها انکارناپذیر است و مدیران و صاحبان کسب و کار می باید برای پاک سازی جامعه و محیط از این عوارض مسئولیت بپذیرد.

اگر به این عوارض ناخواسته، بی توجهی شود می تواند نتایجی بیافریند که با پدیده های مطلوب و خواستی توسعه صنعتی چون اشتغال ، رشد فرهنگی، زدودن فقر، رشد خود اتکایی ملی، سالم سازی زندگی، نشاط اجتماعی و در یک کلام بالا رفتن سطح رفاه اجتماعی همسنگی و برابری کند. به بیان دیگر بنگاه ها می توانند بیش از انچه به جامعه افزوده اند از آن بکاهند. گوناگونی گسترده فرآورده های ناخواسته بنگاه های اقتصادی که به جامعه و محیط سرازیر می شود یکی از دلایل عدم تدوین و تنظیم مقررات و یا قوانین ازام آور و جامع برای حفاظت آن در مقابل بنگاه های اقتصادی است. هر چند پاره ای محدودیت ها به صورت پراکنده در قوانین کشورهای گوناگون وجود دارد که به برخی از جلوه های مسئولیت اجتماعی بنگاه ها می پردازد.

نصرالله محمد حسین فلاح عضو هیات مدیره انجمن اخلاق کسب و کار و مسئولیت اجتماعی ایرانیان